เคยสงสัยกันหรือเปล่าว่า ยุงที่กัดเรานั้นเป็นยุงตัวผู้หรือยุงตัวเมีย และยุงตัวผู้กับยุงตัวเมียนั้นมีความแตกต่างกันอย่างไร
คนไทยเราคุ้นเคยกับยุงเป็นอย่างดี แถมให้เกียรติแมลงชนิดนี้อย่างมาก ดังจะเห็นได้จากสำนวนเกี่ยวกับยุงที่มีมากมาย เช่น ยุงร้ายกว่าเสือ ยุ่งเหมือนยุงตีกัน หรือแม้แต่ศีลห้าข้อแรก ก็โดนแปลงเป็น “หนึ่งห้ามฆ่าสัตว์ ถ้ายุงกัด เราต้องตบ”
แม้จะคุ้นเคยกันดีขนาดนี้ ยุงก็ยังมีอะไรแปลกๆอีกเยอะที่น่ารู้เช่น หนวดของยุงมีลักษณะเป็นข้อ แต่ละข้อมีขนเส้นเล็ก ติดอยู่ แต่ยุงสุภาพสตรีนั้น ขนเล็กๆ พวกนี้จะสั้นๆหร็อมแหร็ม มองด้วยตาเปล่าไม่เห็น ส่วนยุงสุภาพบุรุษนั้นไว้หนวดเฟิ้ม เพราะขนเล็กๆพวกนี้จะยาว และมีมากดูเหมือนพู่
ยุงที่กัดเราคือ ยุงตัวเมีย เพราะยุงต้องการเลือดจากคนและสัตว์เพื่อทำให้ไข่สุก (ยกเว้นบางชนิด เช่น ยุงยักษ์ ซึ่งไม่ต้องการเลือด) ปากของยุงเรียวแหลมและมีเข็มเล็กหลายเล่มอยู่รวมกันเป็นกระจุกในปลอก ขณะกัดยุงจะปล่อยของเหลวที่ทำให้รู้สึกคันและเกิดตุ่มแดง
ส่วนยุงตัวผู้นั้นไม่กัดคนและสัตว์ เพราะเขาชอบกินน้ำหวานจากดอกไม้ ผลไม้ และของหวานต่างๆ เช่นทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง สังเกตได้จากถ้าคุณเห็นยุงตอมอาหารหรือว่าเกาะตามจานแสดงว่านั่นคือยุงตัวผู้
ถ้าดูปากรูปเข็มยาวๆแสนจะน่ากลัวของยุงอีกที ก็พอจะรู้ว่าที่ภาษาไทยพูดว่า ยุงกัด นั้นไม่ถูกต้อง เพราะจริงๆแล้ว ยุงเจาะ (ผิวหนัง)ต่างหาก สาเหตุที่มีอาการคันเพราะเมื่อกัดหรือเจาะยุงจะเลือกตรงรูขุมขน ใกล้เส้นเลือด และปล่อยสาร ป้องกันเลือดแข็งตัวสาเหตุที่คันจากความสกปรก บวกสารโปรตีนและสารป้องกันเลือดแข็งตัวที่ปล่อยออกมา บริเวณแผล ทำให้เม็ดเลือดขาวของเราเข้าจู่โจม และเม็ดเลือดขาวมาคั่งทำให้เกิดตุ่มและคัน
ยุงตัวเมีย หนวดจะมีขนหนาแน่นน้อยกว่ามาก
ภาพจากเว็บไซต์ http://www.thaimodernart.co.th/index.php?option=com_content&task=view&id=33&Itemid=48
ยุงตัวผู้ จะมีหนวดลักษณะเป็นพุ่มฟูคล้ายไม้ขนไก่หรือแปรงล้างขวด
ภาพจากเว็บไซต์ http://www.thaimodernart.co.th/index.php?option=com_content&task=view&id=33&Itemid=48
วิธีดูเพศยุง
ดูง่ายๆ ด้วยตาเปล่า ยุงก็เหมือนคน ตัวผู้มีหนวด ตัวเมียไม่มีหนวด สังเกตตรงส่วนที่เรียกว่า Antenna ของยุงตัวผู้จะมีขนมากกว่ายุงตัวเมีย และส่วน Palpus ของยุงตัวผู้จะยาวกว่ายุงตัวเมียมาก
ยุงตัวเมีย
ภาพจากเว็บไซต์ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=dolt&month=27-03-2007&group=3&gblog=11
เปรียบเทียบส่วน antenna และ palpus ของยุงตัวเมียและตัวผู้
ภาพจากเว็บไซต์ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=dolt&month=27-03-2007&group=3&gblog=11
ซ้าย ยุงตัวผู้ ขวา ยุงตัวเมีย
ภาพจากเว็บไซต์ http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=dolt&month=27-03-2007&group=3&gblog=11
ที่มา
บัญชา ธนบุญสมบัติ. มิติคู่ขนาน. กรุงเทพฯ: สารคดี,2548
วงจรชีวิตของยุง. สืบค้นเมื่อ 26 เมษายน 2558 จาก http://www.thaimodernart.co.th/index.php?option=com_content&task=view&id=33&Itemid=48
วิธีดูเพศยุง. สืบค้นเมื่อ 26 เมษายน 2558 จาก http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=dolt&month=27-03-2007&group=3&gblog=11