จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เสนอรัฐบาลเพื่อจัดตั้ง “วันภาษาไทยแห่งชาติ” ด้วยเหตุผลที่ว่า เป็นวันสำคัญของภาษาไทย เนื่องด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดำเนินไปทรงร่วมอภิปรายกับผู้ทรงคุณวุฒิทางภาษาไทยของชุมนุมภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เกี่ยวกับปัญหาการใช้คำไทย เมื่อวันที่ ๒๙ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๐๕ ซึ่งแสดงให้เห็นพระปรีชาสามารถ ความสนพระราชหฤทัยและความห่วงใยในภาษาไทยเป็นอย่างมาก และเนื่องในปีพุทธศักราช ๒๕๔๒ เป็นปีมหามงคลที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ ๖ รอบ การจัดตั้ง ” วันภาษาไทยแห่งชาติ” จึงเป็นการเฉลิมพระเกียรติและสนองพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่านในด้านภาษาไทย และกระตุ้นให้บุคคลต่างๆ ตระหนักถึงความสำคัญของภาษาไทยร่วมใจใช้ภาษาไทยอย่างถูกต้อง

พระราชดำรัสในครั้งนั้น ตอนหนึ่งความว่า “ เรามีโชคดีที่มีภาษาของตนเองแต่โบราณกาล จึงสมควรอย่างยิ่งที่จะรักษาไว้ ปัญหาเฉพาะในด้านรักษาภาษานี้ก็มีหลายประการ อย่างหนึ่งต้องรักษาให้บริสุทธิ์ในทางออกเสียง คือให้ออกเสียงให้ถูกต้องชัดเจน อีกอย่างหนึ่งต้องรักษาให้บริสุทธิ์ในวิธีใช้ หมายความว่าวิธีใช้คำมาประกอบประโยค นับเป็นปัญหาที่สำคัญ ปัญหาที่สามคือความร่ำรวยในคำของภาษาไทย ซึ่งพวกเรานึกว่าไม่ร่ำรวยพอ จึงต้องมีการบัญญัติศัพท์ใหม่มาใช้ …… สำหรับคำใหม่ที่ตั้งขึ้นมีความจำเป็นในทางวิชาการไม่น้อย แต่บางคำที่ง่ายๆก็ควรจะมี ควรจะใช้คำเก่าๆที่เรามีอยู่แล้ว ไม่ควรจะมาตั้งศัพท์ใหม่ให้ยุ่งยาก …”

คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบในวันอังคารที่ ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๒ กำหนดให้วันที่ ๒๙ กรกฎาคมของทุกปี เป็น “วันภาษาไทยแห่งชาติ” เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ ๖ รอบ ในปี พ.ศ. ๒๕๔๒ และสนองพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่านด้านภาษาไทย และกระตุ้นให้สถาบันการศึกษา องค์กร หน่วยงาน ต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนชาวไทยตระหนักในความสำคัญของภาษาไทย และใช้ภาษาไทยอย่างถูกต้องและรักษาภาษาไทยอันเป็นภาษาประจำชาติไว้ให้งดงามยั่งยืนตลอดไป รวมทั้งยังเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย โดยเฉพาะด้านภาษาไทย

บันทึกจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในการเสนอวันภาษาไทยแห่งชาติ
มติการจัดตั้งวันภาษาไทยแห่งชาติ 

รายการอ้างอิง
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. วันภาษาไทยแห่งชาติ. สืบค้นเมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2558 จาก http://www.cabinet.soc.go.th/soc/Program2-1.jsp

กระทรวงวัฒนธรรม. 29 กรกฎาคม  วันภาษาไทยแห่งชาติ. สืบค้นเมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2558 จาก http://www.culture.go.th/cday/index.php?option=com_content&view=article&id=689:2011-03-28-15-16-30&catid=51:0704&Itemid=79