เมื่อพูดถึงสปายแวร์ บางท่านอาจจะคุ้นเคยและอาจสงสัยว่าเป็นโปรแกรมประเภทใดเป็นโปรแกรมสายลับ นำสืบแล้ว รวบตัวจับหรือเปล่า เป็นพวกเดียวกับ IBF CIA หรือ DSI จริงๆ แล้วสปายแวร์เป็น โปรแกรมคอมพิวเตอร์ชนิดหนึ่งที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการเข้าตรวจ สอบพฤติกรรมการใช้งานคอมพิวเตอร์โดยทั่วไป เช่นตรวจสอบว่าผู้ใช้คอมพิวเตอร์นั้นๆ สนใจเข้าเว็บไซต์ประเภทใดหรือสนใจสินค้า บริการใดเป็นพิเศษ และทำการประมวลผลข้อมูลเหล่านั้นเพื่อส่งกลับไปยังเครื่องคอมพิวเตอร์กลางที่ ตั้งไว้เพื่อทำหน้าที่เก็บรวบรวมข้อมูลโดยข้อมูลเหล่านั้นอาจถูกนำไปใช้ใน เพื่อทำการทำตลาดของสินค้าใดสินค้าหนึ่ง หรือ หากร้ายแรงไปกว่านั้นข้อมูลที่สปายแวร์เก็บรวบรวมและส่งกลับไปอาจเป็นข้อมูล สำคัญหรือเป็นความลับส่วนตัวก็อาจถึงข้อละเมิดสิทธิส่วนบุคคลได้ ทั้งนี้หากคอมพิวเตอร์เครื่องใดมีสปายแวร์ฝั่งตัวอยู่อาจได้รับผลกระทบอื่นๆ ตามมาด้วย เช่น เกิดความรำคาญ, คอมพิวเตอร์หยุดการทำงานบ่อยมากกว่าปกติ ทั้งนี้อาจสงสัยแล้วว่าไวรัสกับสปายแวร์เหมือนหรือต่างกันอย่างไร ซึ่งอาจกล่าวได้ว่าสปายแวร์ก็เป็นส่วนหนึ่งของไวรัสคอมพิวเตอร์ได้เช่นกัน แต่สิ่งที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดก็คือ ไวรัสคอมพิวเตอร์จะมีการทำลายข้อมูลหรืออาจส่งผลทำให้อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ เสียหายได้ แต่สปายแวร์จะมุ่งเน้นไปทางด้านการค้นหาข้อมูลจากเครื่องคอมพิวเตอร์ของผู้ใช้เพื่อวัตถุประสงค์อย่างหนึ่งอย่างใด

ผลกระทบต่อการใช้งานของเครื่องคอมพิวเตอร์จากสปายแวร์
– ทำให้คอมพิวเตอร์ทำงานช้าลงกว่าปกติเนื่องจากสปายแวร์จะทำการเปิดใช้โปรแกรมบางอย่างโดยผู้ใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ไม่รู้ตัว
– ทำให้เครื่องคอมพิวเตอร์หยุดทำงาน (แฮงค์) บ่อยกว่าปกติ เนื่องจากสปายแวร์จะทำการเปิดใช้โปรแกรมจำนวนหลายๆ โปรแกรมโดยผู้ใช้ไม่รู้ตัวทำให้เครื่องคอมพิวเตอร์ทำงานหนักจนหยุดทำงาน
– ทำให้การรับส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตช้าลง เช่นเปิดเว็บไซต์ช้า, download ข้อมูลช้า เนื่องจากสปายแวร์บางชนิด จะมีการรับ-ส่งข้อมูลเข้าออกจากเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ติดสปายแวร์ไปยัง เครื่องคอมพิวเตอร์ที่ถูกตั้งโปรแกรมเอาไว้เป็นปริมาณมากๆ ทำให้มีอาการเปิดเว็บไซต์ไม่ได้, download ช้าหรืออาจไม่ได้เลย

ความผิดปกติสัญญาณเตือนว่าเครื่องคอมพิวเตอร์อาจติด Spyware
– ปรากฏโฆษณา POP-UP ขึ้นมาทั้งๆ ที่ยังไม่ได้เชื่อมต่อกับระบบอินเทอร์เน็ต หรือทันทีเมื่อที่มีการเชื่อมต่อระบบอินเทอร์เน็ตจะเห็น POP UP โฆษณาขึ้นมาแม้ว่ายังไม่ได้มีการเปิดเว็บไซต์ใดๆ เลย
– โฮมเพจหน้าแรกของอินเทอร์เน็ตบราวเซอร์เปลี่ยนแปลงไปโดยผู้ใช้ไม่ทราบมาก่อน เช่นเดิมผู้ใช้กำหนดให้หน้าแรกของการเปิดโปแกรมบราวเซอร์เป็น http://www.tu.ac.th แต่ต่อมาเป็น http://www.XXabc.com โดยที่ผู้ใช้งานไม่ได้เป็นผู้เปลี่ยนแปลงใดๆทั้งสิ้น
– เมื่อเปิดโปรแกรมอินเทอร์เน็ตบราวเซอร์พบว่ามีส่วนประกอบของโปรแกรมเช่น search bar เพิ่มเติมขึ้นมาโดยที่ผู้ใช้ไม่เคยติดตั้งเพิ่มเติมแต่อย่างใด
– เมื่อเปิดเครื่องคอมพิวเตอร์ขึ้นมาพบว่ามี Icon โปรแกรมที่ไม่รู้จักปรากฏอยู่ที่หน้าจอ หรือที่ task bar ของบน Desktop

แนวทางการป้องกันเพื่อไม่ให้ถูกโจมตีจากสปายแวร์
– ติดตั้งโปรแกรม Anti-Spyware ไว้ในเครื่องคอมพิวเตอร์เพื่อให้ โปรแกรม Anti-Spyware สามารถตรวจสอบค้นหาสิ่งแปลกปลอม(Spyware) ที่จะเข้าฝั่งตัวอยู่ภายในเครื่องคอมพิวเตอร์ เมื่อ Anti-Spyware ตรวจพบสปายแวร์ก็จะทำการเตือนให้ผู้ใช้ทราบและทำการลบสปายแวร์ออกจากเครื่อง คอมพิวเตอร์โดยทันที
– ไม่ download ไฟล์ข้อมูลหรือโปรแกรมจากเว็บไซต์ที่ไม่น่าเชื่อถือ ควร download จากเว็บไซต์ที่น่าเชื่อถือเท่านั้น
– เมื่อ เข้าไปในเว็บไซต์ใดเว็บไซต์หนึ่งและพบหน้าจอตามตัวอย่างรูปต่อไปนี้ให้ พิจารณาอ่านข้อความเพื่อตรวจสอบว่าระบุเงื่อนไขการใช้งานอย่างไรก่อนที่จะ ดำเนินการใดๆ

วิธีกำจัดสปายแวร์
– ทำการสแกนเครื่องคอมพิวเตอร์อย่างถี่ถ้วน ด้วยโปรแกรม Anti – Virus ซึ่ง Anti – Virus บางยี่ห้อจะมีคุณสมบัติในการค้นหาและกำจัดสปายแวร์ แต่ Anti- Virus อาจไม่สามารถมองหาสปายแวร์พบแบบ real timeได้ ดังนั้นควรกำหนดให้โปรแกรมแอนติไวรัสของคุณทำการสแกนหาไวรัสเมื่อเครื่อง อยู่ในสภาวะปลอดจากการใช้งานใดๆ และควรทำการสแกนอย่างถี่ถ้วนและสม่ำเสมอ เช่น วันละครั้งหลังเลิกงาน เป็นต้น
– ทำการติดตั้งโปรแกรม Anti-Spyware ที่มีลิขสิทธิ์และถูกออกแบบมาเพื่อกำจัด สปายแวร์โดยเฉพาะมีผู้ผลิตหลายรายที่เสนอผลิตภัณฑ์ที่มีคุณสมบัตินี้ซึ่งจะ สแกนหาสปายแวร์บนเครื่องและกำจัดสปายแวร์ออกจากเครื่องได้ สำหรับผลิตภัณฑ์ Anti-Spyware ที่เป็นที่นิยม ได้แก่ LavaSoft’Adaware,Webroot’s SpySweeper, PestPatrol, Spybot Search and Destroy

อ้างอิงและศึกษาข้อมูลสปายแวร์เพิ่มเติมได้ที่
– มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. ศูนย์คอมพิวเตอร์. สืบค้นเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2558 จาก http://ccs.sut.ac.th/2012/index.php/helpdesk/helpdesk-faqs/249-help-241105
-สปายเวร์ สืบค้นเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2558 จาก http://guru.sanook.com/4221/