ห้องสมุด/โรงเรียนลอยน้ำ | การจัดการความรู้ภายใน หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Makoko เป็นชุมชนแออัดริมทะเลสาบที่เมือง Lagos ประเทศ Nigeria ชาวบ้านส่วนใหญ่เป็นชาวประมงที่หากินกับทะเลสาบ สร้างบ้านใต้ถุนสูงบนที่ชายเลนด้วยวัสดุตามแต่จะหาได้ในพื้นที่ ชุมชนนี้ไม่มีถนนที่รถยนต์เข้าได้ ไม่มีระบบสาธารณูปโภค ไม่มีแม้แต่แผ่นดินที่มั่นคงแข็งแรงจะอาศัยอยู่ ในฤดูที่ฝนตกและมีพายุก็เสี่ยงที่บ้านจะพังลงมาเมื่อใดก็ได้ ในปี ค.ศ. 2011 ได้เกิดโครงการ Makoko Floating School ขึ้น โดยความร่วมมือระหว่างบริษัท Nle ประเทศเนเธอร์แลนด์ ซึ่งมี Kunle Adeyemi สถาปนิกชาวไนจีเรียที่ไปมีชื่อเสียงโด่งดังในยุโรปเป็นหัวหน้าทีม, และUnited Nations Development Programme (UNDP), และมูลนิธิ Heindrich Boell Foundationประเทศเยอรมนี เพื่อเป็นอาคารต้นแบบที่สามารถทนต่อพายุและน้ำท่วมได้ ใช้วัสดุท้องถิ่นที่ราคาไม่แพง ได้รับการออกแบบให้ประหยัดพลังงาน และมีระบบจัดการสภาพแวดล้อมที่กลมกลืนกับธรรมชาติ

โครงการนี้เป็นการทดลองออกแบบอาคารที่ใหญ่และแข็งแรงพอจะเป็นโรงเรียนและเป็นศาลาประชาคมได้ สามารถย่อ-ขยายส่วนและปรับเปลี่ยนรูปแบบเพื่อการใช้สอยอย่างอื่นได้ เช่นเป็นที่อยู่อาศัย ตลาด คลินิก พื้นที่นันทนาการ เป็นต้น

อาคารนี้แบ่งเป็นสามชั้น ชั้นแรกเป็นพื้นที่เปิดโล่ง สำหรับกิจกรรมต่างๆ ชั้นที่สองกั้นผนังเป็นห้องเรียน ชั้นสามเป็นบริเวณเปิดโล่งเล็กๆใช้ทำกิจกรรมได้อีก การออกแบบยึดหลักการประหยัดพลังงาน การลดมลพิษ การบำบัดขยะ และ การใช้วัสดุพื้นถิ่น คือ ไม้และไม้ไผ่ ส่วนทุ่นลอยที่เป็นฐานรับแพอาคารทั้งหลังทำจากถังพลาสติกขนาดใหญ่ที่มีทิ้งเกลื่อนกลาดในเมือง Lagos เมื่อสร้างเสร็จโรงเรียนจะถูกผูกอยู่กับที่ แต่เมื่อน้ำท่วมก็จะลอยตัวตามน้ำ และสามารถใช้เรือลากไปที่อื่นได้

หลังคาติดแผ่น solar cells เพื่อนำพลังงานแสงอาทิตย์มาใช้ จากหลังคามีท่อรองน้ำฝนมาเก็บในถังใต้แพเพื่อใช้ต่อไป ปฏิกูลจากห้องน้ำจะได้รับการบำบัดแล้วนำกลับมาใช้เป็นปุ๋ยปลูกต้นไม้ที่ลานชั้นล่าง อาคารเป็นโครงโปร่ง มีบานเกล็ดไม้กั้นรอบนอกเพื่อบังแดดและฝน แต่มีช่องให้ลมผ่านได้รอบอาคาร นับว่าเป็นสิ่งก่อสร้างที่อยู่สบายและไม่สิ้นเปลืองเลย อาคารเช่นนี้แม้จะไม่มีปัญหาเรื่องน้ำท่วมก็นับเป็นตัวอย่างที่น่าจะนำไปพัฒนาต่อสำหรับรูปแบบการก่อสร้างที่ใช้วัสดุจากพื้นที่ เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และใช้ประโยชน์สูงสุดจากสิ่งที่มีอยู่