ซอสพริกศรีราชา : เครื่องหมายการค้าหรือสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์?

“ซอสพริกศรีราชา”  เป็นซอสพริกชนิดหนึ่ง ตั้งชื่อตามอำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ซึ่งเดิมเป็นแหล่งปลูกพริกชนิดหนึ่งที่มีรสชาติค่อนข้างเผ็ด ซึ่งเมื่อนำมาผลิตเป็นซอสพริกแล้วจะมีสีส้มแดง มีรสชาติเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว และผู้บริโภคนิยมใช้รับประทานคู่กับอาหารนานาชนิด  เช่น ก๋วยเตี๋ยวคั่วไก่ ไข่เจียว และของทอดต่าง ๆ

การจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของ “Sriracha Sauce”    (ซอสศรีราชา) ของผู้ประกอบการในต่างประเทศก็เป็นไปแนวทางเดียวกับประเทศไทย เช่น ในสหรัฐอเมริกา แม้จะมีผู้ประกอบการชาวเวียดนาม  บริษัท Huy Fong Food ใช้คำว่า “Sriracha Sauce” (ซอสศรีราชา)  ไปจดทะเบียนกับสำนักสิทธิบัตรและเครื่องหมายการค้าของสหรัฐอเมริกา (USPTO) โดยเครื่องหมายการค้าของบริษัท Huy Fong Food มีสาระสำคัญเป็นรูปไก่ ชื่อภาษาอังกฤษและภาษาจีนของบริษัท Huy Fong Food และมีคำอธิบายสินค้าภาษาอังกฤษ “Sriracha hot chill sauce” แต่ผู้ขอจดทะเบียนฯ ไม่อาจถือสิทธิการใช้ คำว่า “Sriraacha” (ศรีราชา) เป็นชื่อทางภูมิศาสตร์ ดังนั้น ผู้ประกอบการหลายรายจึงสามารถจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าโดยมีคำว่า Sriracha Sauce” (ซอสศรีราชา) ประกอบอยู่ในเครื่องหมายค้าได้

มาตรา ๗ วรรคสอง (๒) แห่งพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. ๒๕๓๔ และที่แก้ไขเพิ่มเติม ไม่อนุญาตให้ผู้หนึ่งผู้ใดจดทะเบียนและถือเป็นสิทธิของตนแต่เพียงผู้เดียว ในชื่อภูมิศาสตร์ เช่น คำว่า “ศรีราชา” ซึ่งเป็นชื่ออำเภอในจังหวัดชลบุรี ได้ แต่ผู้ประกอบการหรือผู้ผลิตอาจใช้คำว่า “ศรีราชา” เป็นชื่อหรือคำบรรยายของชนิดหรือที่มาของสินค้าได้ เช่น “ซอสพริกศรีราชาตราหัวกวาง” และมาตรา ๓ ของพระราชบัญญัติคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์” พ.ศ. ๒๕๔๖ ได้กำหนดให้ “สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์” หมายถึง ชื่อหรือสัญลักษณ์ที่บอกแหล่งผลิตของสินค้าที่สามารถสื่อให้ผู้บริโภคเข้าใจได้ว่าสินค้านั้นมีคุณภาพ หรือมีคุณลักษณะพิเศษแตกต่างจากสินค้าที่ผลิตในแหล่งผลิตอื่น ซึ่งผู้ผลิตหรือผู้ประกอบการที่อยู่ในแหล่งภูมิศาสตร์ดังกล่าว จะมีสิทธิใช้ชื่อสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์นั้นกับสินค้าที่ขึ้นทะเบียนไว้ได้ ตัวอย่างสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่มีชื่อเสียงของไทย เช่น มะขามหวานเพชรบูรณ์ ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้ ส้มโอนครชัยศรี  ไข่เค็มไชยา และหมูย่างเมืองตรัง เป็นต้น

รายการอ้างอิง

รัชวรรณ จินดาวัฒน์, และจุฑาทิพย์ วุฒิภารัมย์.  “คุยเฟื่องเรื่องทรัพย์สินทางปัญญา.” วารสารทรัพย์สินทางปัญญา 11, ฉ. 1 (มกราคม-มีนาคม  2558): 24-25.