ห้องสมุดวัดบวรนิเวศวิหาร จัดตั้งครั้งแรกเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2497  โดย สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ เป็นผู้ริเริ่ม และใช้ห้องโถงชั้นล่างของตำหนักล่างเป็นห้องสมุด ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2511  ได้ย้ายจากตำหนักล่างไปตั้งที่ชั้นล่างของตึก ภ.ป.ร. พร้อมทั้งปรับปรุงตู้หนังสือและอุปกรณ์ต่าง ๆ ใหม่ ครั้งถึงวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 นับเป็นวันครบรอบ 100 ปี วันประสูติแห่งสมเด็จพระสังฆราชเจ้ากรมหลวงวชิรญาณวงศ์  ทางวัดและศิษยานุศิษย์ ได้พร้อมใจกันจัดงานบำเพ็ญกุศลและจัดนิทรรศการเกี่ยวกับพระองค์ท่าน ระหว่างวันที่ 21-27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 และได้เปิดห้องสมุดหนังสืออนุสรณ์งานศพ โดยผู้ริเริ่มการจัดตั้งห้องสมุดหนังสืออนุสรณ์งานศพขึ้น คือ คุณนเรศ นโรปกรณ์ 

หนังสืออนุสรณ์งานศพ นับเป็นสิ่งพิมพ์ที่มีความสำคัญและเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาทั้งในแง่ของประวัติศาสตร์ในช่วงเวลานั้น ชีวประวัติของผู้วายชนม์ บทสวดมนต์ ธรรมะเทศนา เกร็ดความรู้ต่าง ๆ เป็นต้น การตีพิมพ์หนังสืออนุสรณ์งานศพมีขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2444 โดยดำริของ พรมพระสนมตอมรพันธุ์

ปี 2558 นี้ นับเป็นโอกาสดีที่สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้รับอนุญาตให้นำหนังสืออนุสรณ์งานศพมาสแกนจัดเก็บในรูปดิจิตอลไฟล์ ให้บริการในฐานข้อมูลสำนักหอสมุด เพื่อเป็นประโยชน์ในการศึกษาค้นคว้า และเป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรที่มีคุณค่าอีกรูปแบบหนึ่ง เพราะหนังสือสมัยก่อนยังคงเป็นกระดาษที่เป็นกรด หากไม่มีการบำรุงรักษาหรือจัดเก็บในรูปแบบอื่นก็เป็นน่าเสียดาย ถ้าทรัพยากรนั้นชำรุดเสียหายไป

ทั้งนี้สามารถสืบค้น และศึกษาหนังสืออนุสรณ์งานศพวัดบวรได้ที่ Thai Cremation Copy 

เอกสารอ้างอิง

ห้องสมุดหนังสืออนุสรณ์งานศพวัดบวรนิเวศวิหาร.  2515.  กรุงเทพฯ : ห้องสมุดวัดบวรนิเวศวิหาร.